تعویض مفصل لگن و تاثیر آن بر تسکین درد ناشی از آسیب
چه به تازگی گزینه‌های درمانی را شروع کرده باشید و چه قبلاً تصمیم گرفته‌اید که تحت عمل جراحی تعویض مفصل لگن قرار بگیرید، این اطلاعات به شما کمک می‌کند تا از مزایا و محدودیت‌های تعویض مفصل لگن، آگاه شوید. این مقاله نحوه عملکرد یک لگن طبیعی، علل درد لگن، آنچه از جراحی تعویض مفصل لگن باید انتظار داشت و اینکه چه تمرینات و فعالیت‌هایی به بازیابی تحرک و قدرت شما کمک می‌کند و شما را قادر می‌سازد تا به فعالیت‌های روزمره بازگردید را شرح می‌دهد. اگر لگن شما بر اثر آرتروز، شکستگی یا سایر شرایط آسیب‌دیده است، فعالیت‌های رایج مانند راه رفتن یا نشستن و برخاستن از صندلی ممکن است دردناک و دشوار باشد. لگن شما ممکن است سفت باشد، این به قدری است که پوشیدن کفش و جوراب برای شما سخت است.
حتی ممکن است هنگام استراحت احساس ناراحتی کنید. اگر داروها، تغییرات در فعالیت‌های روزمره و استفاده از تکیه‌گاه برای راه رفتن به اندازه کافی به تسکین علائم شما کمک نمی‌کند، ممکن است پزشک شما، جراحی تعویض مفصل لگن را در نظر بگیرد. جراحی تعویض مفصل لگن، یک روش ایمن و مؤثر است که می‌تواند درد شما را تسکین دهد، دامنه حرکتی را افزایش دهد و به شما کمک کند تا از فعالیت‌های عادی و روزمره لذت ببرید.
آسیب‌ها و یا شرایط مؤثر در ایجاد درد لگن
درد لگن بسیار شایع است و افراد را در هر سنی می‌تواند درگیر کند، اما تشخیص اینکه چرا از درد لگن رنج می‌برید، دشوار است. برای تشخیص مناسب آن، بهترین سرنخ‌ها، نوع درد و محل قرارگیری آن است. در اینجا به برخی از آسیب‌ها و شرایط مؤثر در ایجاد درد لگن می‌پردازیم، آن‌ها عبارت‌اند از:
تاندون ملتهب
شایع‌ترین علت درد حاد لگن، التهاب تاندون‌ها و یا تاندونیت است. تاندون ملتهب اغلب به دلیل ورزش بیش از حد یا به دنبال انجام تمرینات سنگین مکرر رخ می‌دهد. این وضعیت می‌تواند بسیار دردناک باشد، اما معمولاً در عرض چند روز بهبود می‌یابد.
آرتروز
شایع‌ترین علت درد طولانی‌مدت مفصل لگن، آرتریت (آرتروز) است. آرتریت می‌تواند باعث درد، سفت و حساس شدن مفاصل و همچنین مشکل در راه رفتن شود. انواع مختلفی از آرتریت وجود دارد. استئوآرتریت (OA) نوعی از آرتریت است که در نتیجه ساییدگی غضروفی که مفاصل را احاطه کرده است و همچنین ناشی از افزایش سن است. ضربه به مفصل، مانند شکستگی، ممکن است باعث آرتریت ضربه‌ای مانند استئوآرتریت شود. آرتریت عفونی به دلیل عفونت در مفصل است که باعث تخریب غضروف می‌شود. آرتریت روماتوئید (RA) به دلیل حمله سیستم ایمنی بدن به مفاصل است. این نوع آرتریت ممکن است در نهایت غضروف و استخوان‌های مفصلی را از بین ببرد. استئوآرتریت، بسیار شایع‌تر از آرتریت روماتوئید است.
بورسیت تروکانتریک
(Trochanteric bursitis)یکی دیگر از دلایل احتمالی درد لگن، بورسیت تروکانتریک است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بورسا که کیسه‌ای پر از مایع در نزدیکی مفصل ران است، ملتهب می‌شود. تعدادی از عوامل می‌توانند باعث بورسیت تروکانتریک شوند، از جمله آسیب مفصل ران، استفاده بیش از حد از مفاصل یا مشکلات وضعیت بدن.
شکستگی لگن
شکستگی لگن در افراد مسن و در افرادی که به پوکی استخوان مبتلا هستند، شایع‌تر است که این به دلیل سن یا عوامل دیگر مثل ضعیف شدن استخوان‌ها ایجاد می‌شود. شکستگی لگن باعث درد شدید و ناگهانی مفصل ران می‌شود و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد. عوارضی وجود دارد که می‌تواند از شکستگی لگن ایجاد شود، مانند لخته شدن خون در ساق پا. شکستگی لگن معمولاً نیاز به جراحی دارد تا اصلاح شود و به احتمال زیاد برای بهبودی، نیاز به فیزیوتراپی دارد.
سندرم اسنپینگ هیپ
(Snapping Hip) سندرم اسنپینگ هیپ که بیشتر در رقصندگان یا ورزشکاران رخ می‌دهد، با احساس صدای کوبیدن در لگن مشخص می‌شود. مثلاً هنگام راه رفتن یا بلند شدن از روی صندلی، این لق زدن و کوبیدن ممکن است رخ دهد. این عارضه معمولاً بدون درد است، اما در برخی موارد می‌تواند باعث درد شود. کوبیدن لگن همراه با درد، معمولاً نشانه پارگی غضروف یا اجزای تشکیل‌دهنده در لگن است.
استئونکروز
(Osteonecrosis)استئونکروز زمانی رخ می‌دهد که خون به طور موقت یا دائم به استخوان‌ها نمی‌رسد. این می‌تواند منجر به از بین رفتن استخوان نگه‌دارنده شود. در این شرایط، غضروف در ابتدا طبیعی است اما در نهایت با پیشروی این مشکل، فرو می‌ریزد. در نهایت ممکن است استخوان‌ها بشکنند یا مچاله شوند. همیشه مشخص نیست که چه چیزی باعث استئونکروز می‌شود.
بورسیت
اگر در قسمت خارجی لگن، ران و یا باسن درد می‌کند، احتمالاً می‌تواند بورسیت عامل درد باشد–بورسیت، التهاب کیسه‌های مایع بالش مانند است که از مالش مستقیم تاندون‌ها و ماهیچه‌ها به استخوان جلوگیری می‌کنند. اگرچه راه رفتن طولانی‌مدت یا بالا رفتن از پله‌ها می‌تواند آن را بدتر کند، اما بورسیت معمولاً با درد ناشی از فعالیت همراه نیست. فقط هر روز درد آن احساس می‌ّشود، حتی دراز کشیدن به آن پهلو هنگام خواب نیز می‌تواند باعث درد شود. بورسیت با افزایش سن شایع‌تر می‌شود و به ویژه در افراد بالای ۶۰ سال شایع است.
تاندونیت
اگر فعالیت ورزشی می‌کنید و عضلات خم کننده ران (گروهی از ماهیچه‌ها که به شما این امکان را می‌دهند تا زانو و ساق پای خود را به سمت بدن خود بیاورید) یا کشاله ران هنگام لمس یا حرکت دادن آن‌ها حساس هستند، ممکن است دچار تاندونیت شده باشید. کشیدگی یا استفاده بیش از حد از تاندون‌ها-طناب‌هایی که عضله را به استخوان متصل می‌کنند-باعث آسیب‌های جزئی مکرر می‌شود که در نهایت منجر به عدم تعادل عضلانی در لگن می‌شود. افرادی که فعالیت‌های بسیار خاصی را بارها و بارها انجام می‌دهند، مانند لگد زدن به توپ فوتبال، می‌توانند در معرض خطر این درد شدید قرار گیرند.
پارگی لابرال
لابروم حلقه‌ای از غضروف است که حفره ران را احاطه کرده و تضمین می‌کند که قسمت توپی شکل استخوان ران در جای خود باقی می‌ماند. وقتی پاره می‌شود که اغلب در ورزشکاران و بالرین‌ها اتفاق می‌افتد، باعث درد در لگن یا کشاله ران می‌شود و حرکت را محدود می‌کند و این احساس را ایجاد می‌کند که لگن قفل می‌شود، می‌گیرد یا کلیک می‌کند.
چگونه متوجه می‌شوید که نیاز به تعویض مفصل ران دارید؟
هنگامی که کیفیت زندگی شما به دلیل درد لگن کاهش می‌یابد، ممکن است زمان تعویض مفصل ران، فرا رسیده باشد. علائم کاهش کیفیت زندگی عبارت‌اند از:
- ناتوانی در داشتن خوابی آرام به دلیل درد
- مشکل در انجام کارهای ساده مانند لباس پوشیدن یا بالا رفتن از پله‌ها
- ناتوانی در مشارکت کامل در فعالیت‌هایی که از آن لذت می‌برید.
در ابتدا، پزشک ممکن است درمان‌های دیگری مانند دارو برای درد یا التهاب، وسایل کمکی برای راه رفتن، تزریق مفاصل و فیزیوتراپی را توصیه کند. اگر این اقدامات درد و سفتی را تسکین ندهد، جراحی تعویض مفصل ران ممکن است برای بازگرداندن عملکرد و بهبود کیفیت زندگی ضروری باشد.
انواع مختلف جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟
رایج‌ترین نوع جراحی تعویض مفصل لگن، تعویض کامل مفصل لگن (همچنین به آن آرتروپلاستی کامل لگن) گفته می‌شود، است. در این جراحی، قسمت‌های فرسوده یا آسیب‌دیده لگن با ایمپلنت مصنوعی جایگزین می‌شود. سر استخوان لگن برداشته می‌شود و با یک قطعه توپی شکل ساخته‌شده از سرامیک یا آلیاژ فلز، جایگزین می‌شود. توپ جدید به یک ساقه فلزی متصل شده است که در بالای استخوان لگن قرار می‌گیرد. انواع دیگر جراحی تعویض مفصل لگن، تعویض جزئی لگن و هیپ ریسرفیسینگ (hip resurfacing)است.
آیا تعویض مفصل لگن عوارض دارد؟
جراحی تعویض مفصل لگن، بسیار ایمن است، اما هر جراحی عوارضی دارد و عفونت، جدی‌ترین آن‌هاست. شما باید از جراح خود بپرسید که میزان عفونت جراحی برای تعویض مفصل ران در بیمارستان یا مکانی که در آن جراحی خود را انجام خواهید داد، چقدر است. سایر عوارض شامل لخته شدن خون در ساق پا یا لگن و دررفتگی تصادفی لگن در حین یا پس از بهبودی است. بسته به شرایط پزشکی شما ممکن است خطرات دیگری نیز وجود داشته باشد. قبل از انجام عمل حتماً در مورد هر گونه نگرانی با پزشک خود صحبت کنید و بپرسید که کدام خطر برای شما بیشتر است. پس از جراحی، در صورت مشاهده هر یک از موارد زیر به پزشک خود اطلاع دهید:
- تب
- قرمزی، تورم یا خونریزی یا ترشحات دیگر از محل برش که پس از چند روز متوقف نمی‌شود.
- افزایش درد در اطراف محل برش
- دردی در قسمت تحتانی ساق که با برش ارتباطی ندارد.
- تورم جدید یا افزایش‌یافته ساق پا
در صورت داشتن درد قفسه سینه و یا تنگی نفس، فوراً با اورژانس تماس بگیرید و به دکتر مراجعه کنید.
در صورت تصمیم به جراحی، اقدامات زیر انجام می‌شود
ارزیابی پزشکی
اگر تصمیم به انجام جراحی تعویض مفصل لگن دارید، جراح ارتوپد ممکن است از شما بخواهد که قبل از عمل جراحی، توسط پزشک، مراقبت‌های اولیه مانند معاینه فیزیکی کامل را انجام دهید. این برای اطمینان از سلامت کافی برای انجام جراحی و تکمیل روند بهبودی، لازم است. بسیاری از بیماران مبتلا به شرایط مزمن پزشکی، مانند بیماری قلبی، ممکن است قبل از جراحی توسط یک متخصص، مانند متخصص قلب، ارزیابی شوند.
تست‌های تشخیصی
ممکن است برای کمک به برنامه‌ریزی جراحی به چندین آزمایش، مانند نمونه خون و ادرار، الکتروکاردیوگرام (EKG) و اشعه ایکس قفسه سینه نیاز باشد.
آماده‌سازی پوست
قبل از جراحی، پوست نباید هیچ‌گونه عفونت یا تحریکی داشته باشد. اگر هر کدام وجود دارد، قبل از جراحی برای بهبود پوست خود با جراح ارتوپد تماس بگیرید.
داروهای مصرفی
در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، به جراح ارتوپد خود بگویید. او یا پزشک مراقبت‌های اولیه به شما توصیه می‌کند که چه داروهایی را باید قطع کنید و چه داروهایی را می‌توانید قبل از جراحی مصرف کنید.
کاهش وزن
اگر اضافه‌وزن دارید، پزشک ممکن است از شما بخواهد که قبل از جراحی، مقداری وزن کم کنید تا فشار وارده بر لگن جدید شما به حداقل برسد و احتمالاً خطرات جراحی کاهش یابد.
ارزیابی دندانپزشکی
اگرچه عفونت پس از تعویض مفصل لگن شایع نیست، اما اگر باکتری وارد جریان خون شود، عفونت ممکن است رخ دهد. از آنجایی که باکتری‌ها می‌توانند در طول پروسیجرهای دندانپزشکی وارد جریان خون شوند، اقدامات اصلی دندانپزشکی (مانند کشیدن دندان و کار پریودنتال) باید قبل از جراحی تعویض مفصل ران انجام شود.
ارزیابی ادرار
افرادی که سابقه عفونت‌های ادراری اخیر یا مکرر دارند، باید قبل از جراحی ارزیابی اورولوژیک انجام دهند. مردان مسن مبتلا به بیماری پروستات باید قبل از انجام عمل جراحی، درمان مورد نیاز را تکمیل کنند.
برنامه‌ریزی شخصی
اگرچه بلافاصله پس از جراحی قادر خواهید بود با عصا یا واکر راه بروید، اما ممکن است برای چندین هفته برای کارهایی مانند پخت و پز، خرید، حمام کردن و لباسشویی نیاز به کمک داشته باشید. اگر تنها زندگی می‌کنید، یک مددکار اجتماعی یا یک برنامه‌ریز ترخیص در بیمارستان می‌تواند به شما کمک کند تا مقدمات اولیه را فراهم کنید تا کسی به شما در خانه کمک کند. همچنین ممکن است یک اقامت کوتاه در یک مرکز مراقبت طولانی در طول بهبودی شما پس از جراحی ترتیب داده شود.
برنامه‌ریزی در خانه
- تغییرات متعددی می‌تواند مسیریابی خانه شما را در طول دوره بهبودی آسان‌تر کند. موارد زیر ممکن است به فعالیت‌های روزانه کمک کند:
- میله‌های ایمنی یا نرده‌های ایمنی را در دوش یا حمام خود محکم کنید.
- نرده‌ها را در تمام راه پله‌ها محکم کنید.
- یک صندلی ثابت برای ریکاوری زودهنگام با یک بالشتک صندلی محکم (که به زانوهای شما اجازه می‌دهد تا پایین‌تر از باسن شما باقی بمانند)، برای نشستن استفاده کنید.
- یک صندلی توالت با ارتفاع استاندارد
- یک نیمکت یا صندلی دوش ثابت برای حمام کردن
- استفاده از وسیله‌ای که به شما این امکان را می‌دهد تا اشیاء را بدون خم شدن بیش از حد باسن خود بگیرید.
- بالش‌های سفت برای صندلی‌ها، مبل‌ها و ماشینتان که به شما امکان می‌دهد زانوهایتان را پایین‌تر از باسنتان قرار دهید.
- تمام فرش‌های متحرک و سیم‌های برق را از مناطقی که در خانه راه می‌روید، بردارید.
اقداماتی که به منظور بهبودی پس از جراحی لازم است
موفقیت جراحی شما تا حد زیادی به این بستگی دارد که چگونه دستورالعمل‌های جراح ارتوپد خود را در مورد مراقبت در منزل طی چند هفته اول پس از جراحی دنبال کنید.
- مدیریت درد: داروها اغلب برای تسکین درد کوتاه‌مدت پس از جراحی تجویز می‌شوند. بسیاری از انواع داروها برای کمک به کنترل درد در دسترس هستند، از جمله داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، استامینوفن و بی‌حس‌کننده‌های موضعی.
- مراقبت از زخم: ممکن است بخیه‌ها یا منگنه‌هایی در امتداد زخم یا بخیه‌ای در زیر پوستتان وجود داشته باشد. بخیه‌ها یا منگنه‌ها تقریباً ۲ هفته پس از جراحی برداشته می‌شوند. از خیس شدن زخم تا زمانی که کاملاً مهر و موم شده و خشک نشده است، خودداری کنید.
- رژیم غذایی: از دست دادن اشتها تا چند هفته پس از جراحی شایع است. یک رژیم غذایی متعادل، اغلب همراه با مکمل آهن، برای ترویج بهبود بافت مناسب و بازیابی قدرت عضلانی مهم است. حتماً مایعات فراوان بنوشید.
- فعالیت: ورزش جزء حیاتی مراقبت در منزل است، به ویژه در چند هفته اول پس از جراحی. شما باید بتوانید بیشتر فعالیت‌های سبک زندگی روزمره را در عرض ۳ تا ۶ هفته پس از جراحی از سر بگیرید. برخی از ناراحتی‌های ناشی از فعالیت و در شب برای چندین هفته رایج است.
- انجام تمرینات خاصی چند بار در روز برای بازگرداندن حرکت و تقویت لگن: احتمالاً می‌توانید بدون کمک تمرینات را انجام دهید، اما ممکن است از یک فیزیوتراپیست در خانه یا در یک مرکز درمانی در چند هفته اول پس از جراحی کمک بگیرید.
