[vc_row][vc_column][vc_column_text]
آنژیوپلاستی مغز
از عمل آنژیوپلاستی داخل جمجمه‌ای و نصب استنت برای برقراری مجدد جریان خود در عروق مسدود شده داخل جمجمه استفاده می‌شود. آنژیوپلاستی با کمک یک میکروکاتتر که در انتهای آن یک بالون کوچک قرار دارد انجام می‌شود. در این عمل، کاتتر از طریق عروق خونی به طرف انسداد هدایت شده و در آنجا بالون باد می‌شود تا انسداد را باز کند. گاهی اوقات، برای باز نگه‌داشتن رگ خونی درمان شده، یک استنت در آن قرار داده می‌شود.
معمولاً برای بیمارانی که مبتلا به تصلب شرایین مغز، گردن یا ستون فقرات هستند، عمل کم‌تهاجمی آنژیوپلاستی بالون و نصب استنت توصیه می‌شود. در آنژیوپلاستی بالون، دسترسی به محل انسداد در عروق، از طریق وارد کردن یک کاتتر به عروق فراهم می‌شود. سپس، بالون سر کاتتر باد می‌شود تا انسداد رفع شده و جریان خون به حالت طبیعی بازگردد. به علاوه، گاهی اوقات یک لوله مشبک باریک، موسوم به استنت، در محل انسداد قرار میگیرد تا آن را باز نگه دارد.
از آنژیوپلاستی داخل جمجمه‌ای به همراه نصب استنت برای باز کردن عروق تنگ شده مغز و در نتیجه پیشگیری از سکته مغزی در بیمارانی استفاده می‌شود که به داروهای استاندارد پاسخ نداده‌اند.آنژیوپلاستی خارج جمجمه‌ای به همراه نصب استنت برای درمان تنگی عروق بیرون مغز انجام می‌شود.از این روش شریان کاروتید به همراه نصب استنت برای احیای جریان خون در شریان کاروتید گردن استفاده می‌شود.
از آنژیوپلاستی شریان ورتبرال (مهر‌ه‌ای) به همراه نصب استنت برای درمان بیماران مبتلا به تنگی منشأ شریان ورتبرال استفاده می‌شود.از روش درمان داخل عروقی به این دلیل استفاده می‌شود که نسبت به اعمال جراحی باز قدیمی دارای مزایایی مانند زمان درمان کوتاه‌تر، درد کمتر و بهبودی سریعتر است.
چرا این عمل انجام می‌شود؟
آنژیوپلاستی مغز یا استنت گذاری مغز در موارد زیر می‌تواند روش مناسبی برای درمان یا پیشگیری از سکته مغزی باشد:
- بیمار دارای رگ کاروتید با بیش از ۷۰ درصد گرفتگی باشد.
- بیمار سابقه سکته مغزی را داشته باشد.
- بیمار علائم مشابه با سکته را داشته باشد و برای انجام جراحی باز، سلامت کافی را ندارد.
- بیمار قبلا جراحی کاروتید را انجام داده و حالا مجددا رگ او دچار انسداد و تنگی شده است.
- دسترسی به محل گرفتگی شریان با انجام جراحی باز بسیار مشکل است.
در برخی از موارد، برای برداشتن پلاک‌های جمع شده در شریان که شریان را تنگ کرده است، انجام جراحی باز تجویز می‌شود. اما در موارد دیگر، انجام آنژیوپلاستی و استنت گذاری گزینه بهتری است.
اقدامات قبل از عمل آنژیوپلاستی رگهای مغزی
قبل از انجام آنژیوپلاستی، پزشک سوابق پزشکی بیمار را بررسی کرده و او را معاینه فیزیکی می‌کند. همچنین لازم است که بیمار یکی یا تعداد بیشتری از آزمایشات زیر را قبل از آنژیوپلاستی مغزی و استنت گذاری کاروتید مغز انجام دهد:
- اولتراسوند (سونوگرافی) : یک دستگاه که امواج صوتی تولید می‌کند از روی محل شریان کاروتید عبور می‌کند و تصاویر شریان روی مانتور نشان داده می‌شوند.
- آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی : در این تست یا با استفاده از امواج رادیوفرکوئنسی یا با استفاده از اشعه ایکس و ماده کنتراست رنگی، تصاویر بسیار دقیقی از شریان تولید می‌شود.
- آنژیوگرافی کاروتید : در این تست، یک ماده کنتراست رنگی در رگ تزریق می‌شود تا بتوان شریان را به خوبی ارزیابی کرد.پزشک به بیمار توضیح می‌دهد که قبل از انجام آنژیوپلاستی چه چیزهایی را می‌تواند یا نمی‌تواند بخورد یا بنوشد. در صورتی که بیمار از قبل در بیمارستان بستری باشد، آماده سازی او برای آنژیوپلاستی متفاوت است.
شب قبل از آنژیوپلاستی، پزشک در مورد تنظیم و تغییر دوز داروهای بیمار، دستورات لازم را می‌دهد. ممکن است پزشک از بیمار بخواهد که قبل از انجام آنژیوپلاستی مغز، مصرف برخی داروهای خاص را متوقف کند خصوصا اگر بیمار داروهای مخصوص دیابت یا داروهای رقیق کننده خون را مصرف می‌کند.
آنژیوپلاستی مغزی یک عمل غیرجراحی محسوب می‌شود چرا که برش بسیار کوچکی می‌خواهد و به اندازه جراحی باز، تهاجمی نیست. بدن بیمار هیچ برش بزرگی داده نمی شود و تنها یک برش بسیار کوچک برای وارد کردن کاتتر به بدن ایجاد می‌شود.
برای انجام این عمل نیازی به بیهوشی عمومی نیست و بنابراین در حین انجام آنژیوپلاستی بیمار کاملا بیدار است. اما برای ریلکس شدن و راحنی بیشتر بیمار در حین عمل، از طریق تزریق وریدی به او آرام بخش داده می‌شود.
دستورالعمل در مورد مواد غذایی و داروها
بیماران قبل از آنژیوپلاستی دستوراتی را در مورد وضعیت رژیم غذایی و یا ناشتا بودن دریافت می کنند. بیماران بهتر است شب قبل از عمل دستورالعمل پزشک خود را در مورد تنظیم داروهای فعلی خود دنبال کنند. پزشک ممکن است به آن ها دستور دهد که قبل از آنژیوپلاستی، از مصرف برخی داروهای خاص جلوگیری کنند، به خصوص اگر داروهای خاصی از دیابت یا رقیق کننده خون توسط بیمار مصرف می شود. آنژیوپلاستی معمولاً به یک شب بستری در بیمارستان احتیاج دارد و بیمار به دلیل اثرات طولانی مدت آرام بخش، روز بعد قادر نخواهد بود رانندگی کند.
آنژیوپلاستی کاروتید، به عنوان یک روش غیر جراحی در نظر گرفته می شود زیرا در این عمل بدن کمتر از یک عمل جراحی برش داده می شود و به یک برش کوچک در رگ خونی در کشاله ران نیازی ندارد. این فرایند نیازی به بیهوشی عمومی ندارد، بنابراین بیمار در طول عمل هوشیار است و مایعات و داروهایی را از طریق سوند IV دریافت خواهید کرد. قبل از عمل بیمار به یک اتاق تصویربرداری با اشعه ایکس منتقل شده و از او خواسته می شود که روی تخت دراز بکشد و سر خود را در یک طرف قرار دهد.
چگونگی انجام آنژیوپلاستی مغز
برای انجام عمل گرفتگی رگ مغز ابتدا بیمار به اتاق مخصوص عکسبرداری رادیولوژی (اشعه ایکس) انتقال داده می‌شود و از او خواسته می‌شود که روی تخت دراز بکشد. سر بیمار روی یک پشتی کاسه مانند قرار میگیرد تا بیمار احساس راحتی کند و سر او در حین گرفتن تصاویر رادیولوژی از عروق کاروتیدی، بی حرکت باشد.
سپس ناحیه کشاله ران بیمار با تیغ اصلاح می‌شود و روپوش مخصوص و استریل روی بدن بیمار قرار داده می‌شود. ماده بیحس کننده‌ی موضعی در کشاله ران تزریق می‌شود تا بیمار چیزی حس نکند و پدهای الکترود کوچکی روی قفسه سینه بیمار قرار داده می‌شود تا ریتم و ضربان قلب در حین انجام عمل کاملا تحت نظر باشد.
زمانی که بیمار بیهوش شد، بیمار رگ فمورال که از کشاله ران عبور می‌کند را سوراخ می‌کند و یک لوله‌ی بسیار باریک وارد این رگ می‌کند. در حالی که پزشک با کمک تصاویر اشعه ایکس می‌تواند رگ بیمار و حرکت لوله (کاتتر) را ببیند، سپس لوله را در درون رگ حرکت می‌دهد تا لوله به محل انسداد برسد. بیمار در این حین، وارد شدن لوله به داخل رگهای خود را حس نمی کند چرا که درون رگ‌ها عصبی وجود ندارد.
سپس از طریق لوله، یک ماده کنتراست رنگی در رگ تزریق می‌شود. تزریق این ماده می‌تواند موجب شود که بیمار در یک طرف صورت خود احساس گرما کند. ماده کنتراست رنگی باعث می‌شود که پزشک بتواند تصویر بسیار واضح تری از رگ مسدود شده و جریان خون داشته باشد.
استنت گذاری در مغز
یک فیلتر چترمانند در این محل از رگ قرار داده می‌شود (ابزار حفاظتی آمبولیک). این چتر خفاظتی در قسمتی بالاتر از ناحیه‌ی گرفته شده در رگ (که جرم دارد) قرار داده می‌شود تا در حین انجام عمل، هر گونه جرمی که از دیوا ره‌ی رگ جدا می‌شود را بگیرد و اجازه ندهد که این تکه‌ی جدا شده در رگ حرکت کند.
سپس بالون در محل تنگی رگ قرار داده می‌شود و سپس باد می‌شود تا به پلاک‌ها و جرم‌های دیواره‌ی رگ فشار وارد کند و رگ را باز کند. در این قسمت از رگ ممکن است یک سیم پیچ نازک فلزی قرار داده شود تا پلاک‌ها و جرم‌ها را به طرفین فشار دهد و از تنگ شدن مجدد رگ نیز جلوگیری کند.
سپس فیلتر و لوله و کاتتر از درون رگ خارج می‌شوند. برای جلوگیری از خونریزی از محل وارد شدن لوله به بدن، به این محل فشار اعمال می‌شود. تا زمان قطع خونریزی بیمار همچنان باید در همان موقعیت قبلی دراز بکشد. سپس بیمار به اتاق ریکاوری انتقال داده می‌شود.
مراقبت های بعد از عمل جراحی
برای پیشگیری از خونریزی از محل وارد شدن کاتتر به رگ، لازم است که بیمار تا چند ساعت بدون حرکت در همان موقعیت دراز بکشد (چه در بیمارستان یا محل دیگری که بیمار در آن ریکاوری می‌شود). بعد از این زمان از رگ کاروتید بیمار عکسبرداری سونوگرافی می‌شود.
اغلب بیماران ظرف ۲۴ ساعت از بیمارستان مرخص می‌شوند. محل وارد شدن کاتتر ممکن است تا چند روز حساس، متورم یا کبود باشد. محل سوراخ شدن رگ ممکن است کمی تغییر رنگ بدهد یا در جای آن برآمدگی ایجاد شود.
پزشک ممکن است برای راحتی بیشتر بیمار برای او استامینوفن یا داروهای دیگر تجویز کند. لازم است که بیمار تا ۲۴ ساعت از انجام فعالیت‌های فیزیکی پرفشار خودداری کند.
ایجاد تغییراتی در سبک زندگی به بیمار کمک می‌کند که نتایج بهتری از درمان خود بگیرید. مراقبت های بعد از آنژیوگرافی مغز عبارت است از:
- نکشیدن سیگار
- پایین اوردن کلسترول و تریگلیسرید خون
- داشتن وزن متعادل
- کنترل سایر بیماری‌ها مانند دیابت، وقفه تنفسی خواب یا فشار خون بالا
- ورزش منظم
آنژیوپلاستی کاروتید چه مزایایی دارد؟
آنژیوپلاستی کاروتید و استنت گذاری ممکن است در درمان سکته مغزی مورد استفاده قرار گیرد و یا گزینه درمانی برای جلوگیری از سکته مغزی باشند.پزشک ممکن است در شرایط زیر، این روش درمانی را تجویز کند:
- دسترسی به محل باریک شدن (تنگی) برای انجام انداردرکتومی دشوار است.
- بیمار قبلاً یک آندرترکتومی کاروتید داشته و بعد از جراحی شریان های او مسدود شده اند.
- بیمار یک شریان کاروتید با انسداد ۷۰ درصد یا بیشتر دارد و علائم سکته مغزی را تجربه می کند و وضعیت سلامتی او به گونه ای نیست که بتواند تحت عمل جراحی قرار بگیرد.
به عنوان مثال، در شرایطی که فرد به بیماری قلبی یا ریوی شدید مبتلا شده و یا سابقه درمان تومورهای گردن را داشته باشد در صورت بروز عوارض تحت این جراحی قرار می گیرد.
در بعضی موارد، اندرترکتومی کاروتید ممکن است انتخاب بهتر از آنژیوپلاستی و استنت برای از بین بردن رسوبات چربی (پلاک) گرفتگی شریان باشد. پزشک می تواند در مورد انتخاب روش مناسب و بی خطر بیمار را راهنمایی کند.
آیا آنژیوگرافی مغز خطرناک است؟
مانند هر عمل جراحی دیگری، این عمل نیز می‌تواند با خطرات و عوارضی همراه باشد. برخی از عوارض بعد از آنژیوگرافی مغز عبارتند از:
- سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا. در طی آنژیوپلاستی، لخته های خونی که ممکن است روی کاتترها تشکیل شوند می توانند شل شده و به مغز انتقال پیدا کنند. پزشک ممکن است برای کاهش این خطر، در طول عمل جراحی به بیمار رقیق کننده خون تزریق کند. در صورت جدا شدن پلاک در عروق، گرفتگی در شریان ها نیز می تواند رخ دهد.
- باریک شدن شریان کاروتید (تنگی مجدد). اشکال عمده آنژیوپلاستی کاروتید این است که امکان دارد شریان طی چند ماه بعد از عمل دوباره تنگ شوند. استنت های مخصوص مواد دارویی برای کاهش خطر جراحی مجدد ایجاد شده و در دسترس هستند.
- خطر لخته شدن خون. لخته های خون حتی در هفته ها یا چند ماه پس از آنژیوپلاستی می توانند در استنت ایجاد شوند. این لخته ها ممکن است باعث سکته مغزی یا مرگ شود. مصرف آسپیرین، کلوپیدوگل (Plavix) و سایر داروها دقیقاً همانطور که تجویز می شود می تواند احتمال ایجاد لخته در استنت را کاهش دهد.
- خون ریزی. ممکن است در محل کشاله ران بیمار که در آن کاتترها قرار گرفته اند، خونریزی ایجاد کرده که معمولاً به سادگی منجر به کبودی می شود، اما گاهی اوقات خونریزی جدی رخ می دهد و بیمار نیاز به تزریق خون یا اقدامات جراحی نیاز دارد.
- تنگ شدن مجدد رگ کاروتید
- تشکیل لخته خون
یکی از معایب بزرگ انژیوپلاستی مغزی این است که امکان دارد با گذشت چند ماه از عمل، شریان مجددا تنگ شود. اما با گذاشتن استنت، احتمال بروز این مشکل کاهش داده می‌شود.
سخن پایانی
آنژیوپلاستی شریان کاروتید و نصب استنت احتمال بروز سکته مغزی را کاهش می‌دهد. البته برای کمک به پیشگیری از تشکیل پلاک، لخته‌های خونی و سایر مشکلاتی که به مرور زمان در شریان کاروتید بروز می‌کنند، باید سبک زندگی‌تان را نیز تغییر دهید.
کلینیک مجموعه سلامت ایرانیان
به طور کلی، مجموعه سلامت ایرانیان شامل کلینیک لاغری و کاهش سایز، کلینیک فیزیوتراپی ایرانیان، مرکز ماساژ اصفهان ، باشگاه بدنسازی ایرانیان و استخر آب درمانی ایرانیان تمام تلاش خود را برای بهبود بیماران به کار گرفته است. این مجموعه تحت مدیریت علی رضا صدیقی و فیزیوتراپیست مهدی صدیقی اداره می گردد. برای آشنایی بیشتر با مجموعه سلامت ایرانیان و خدمات ارائه شده توسط این مجموعه می توانید به صفحه ویدیو فیزیوتراپی ایرانیان مراجعه نمایید
[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]
